Zespół Trójstronny do spraw Bezpieczeństwa Socjalnego Górników obradował w Katowicach w dniu 26 czerwca 2017 roku z udziałem strony rządowej, pracodawców i związkowców. W spotkaniu uczestniczyli z ramienia PZZ „KADRA”: Przewodniczący Dariusz Trzcionka, Krzysztof Stefanek, Krzysztof Stanisławski i Marek Płocharski.

W czasie posiedzenia zaprezentowany został Program dla sektora górnictwa węgla kamiennego Polsce na lata 2016-2030 wypracowany przez zespół roboczy. Dokument ma być elementem polityki energetycznej państwa – podkreślił Grzegorz Tobiszowski, wiceminister energii przedkładając go Zespołowi do zaopiniowania.

Zaprezentowany Program zostanie wkrótce przedstawiony kierownictwu Ministerstwa Energii. Po uzyskaniu zgody trafi do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych, a na koniec do rozpatrzenia przez Radę Ministrów. Pierwsza część tego dokumentu to diagnoza oraz analiza obecnego stanu sektora węgla kamiennego. Polska dysponuje zasobami węgla kamiennego w ilości około 31 miliardów ton, co stanowi dostateczną rezerwę dla bezpieczeństwa energetycznego kraju. Według prognoz Polska będzie potrzebowała do 2030 roku rocznie około 70 milionów ton węgla kamiennego, scenariusz optymistyczny dla sektora mówi o ponad 80 milionach ton rocznie. Cele szczegółowe Programu stanowią o:

• Odzyskaniu i stabilizacji płynności, rentowności i efektywności ekonomiczno-finansowej sektora, w tym poprzez dostosowanie zdolności produkcyjnych do potrzeb rynku oraz możliwości eksportowych.
• Kontynuacji działań w kierunku integracji pionowej górnictwa i energetyki oraz budowa efektywnego modelu grupy węglowo-koksowej.
• Zapewnieniu pokrycia krajowych potrzeb na węgiel kamienny, w tym w szczególności do produkcji energii elektrycznej, ciepła oraz koksu.
• Zapewnieniu dostępu do nowych złóż węgla oraz zapewnienie odpowiedniego poziomu inwestycji tam, gdzie zapewnią one najwyższą efektywność ekonomiczną.
• Rozwoju kompetencji pracowniczych i wiedzy.
• Zmniejszeniu oddziaływania sektora górnictwa węgla kamiennego na środowisko oraz zwiększenie wykorzystania odpadów wydobywczych i kopalin towarzyszących.
• Innowacje w górnictwie węgla kamiennego. Doskonalenie procesów w kierunku Inteligentnej Kopalni i poprawy bezpieczeństwa pracy.
• Dywersyfikacji wykorzystania gospodarczego węgla kamiennego.
• Zapewnieniu warunków do kontynuacji działań zmierzających do eliminacji skutków działań restrukturyzacyjnych dotychczas przeprowadzonych.
• Ujednoliceniu, uelastycznieniu i uproszczeniu systemów wynagradzania.

Zespół skoncentrował również swoją uwagę na wynikach branży za pierwsze cztery miesiące bieżącego roku. Dyskutowano też o sprawach bieżących. Przychody ze sprzedaży węgla wyniosły 7,2 miliarda złotych (wzrost o 32,8 procent wobec okresu styczeń-kwiecień 2016 r.) przy kosztach przekraczających 5,7 mld zł (spadek o 8,4 proc.). Zysk netto sektora po czterech miesiącach br. wyniósł 1 mld 256 milionów zł (rok temu – od stycznia do kwietnia – 52 mln zł). Średnia cena zbytu węgla wyniosła 322,7 zł za tonę i była wyższa od średniej ceny uzyskanej w analogicznym czasie rok temu o 40,9 proc., przy czym węgiel koksowy podrożał o ponad 143 proc. (do 735,26 zł za tonę), a węgiel energetyczny o 7,9 proc. (do 229,71 zł za tonę). Od stycznia do kwietnia br. polskie kopalnie wydobyły 22 mln ton węgla – o 836 tys. ton mniej niż przez pierwsze cztery miesiące roku ubiegłego – 17,7 mln ton węgla energetycznego (spadek o 4,4 proc.) i ponad 4,3 mln ton węgla koksowego (spadek o 0,5 proc.). W tym samym czasie sprzedano 22,4 mln ton węgla – blisko 18,3 mln ton węgla energetycznego i niecałe 4,2 mln ton węgla koksowego. Raport ARP do pobrania: Sytuacja w sektorze górnictwa węgla kamiennego.

Zespół omówił też inne sprawy, m.in. związane z pakietem zimowym Komisji Europejskiej, którego legalność prawdopodobnie można podważyć. Minister G. Tobiszowski zauważył, że polski rząd podejmuje działaniach na forum UE w sprawie tzw. żółtej kartki, uzgadnia poparcie innych krajów (w tej chwili 19 rządów) w sprawie zmian zapisów „pakietu zimowego”. Zawiera on zapisy wspierające energetykę odnawialną, ale również wprowadza antywęglowe ograniczenia mechanizmu mocowego, co jest dla Polski nie do przyjęcia.

Związki zawodowe zwróciły się również z wnioskiem o przyspieszeniem prac legislacyjnych w sprawie rządowego projektu ustawy o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla emerytów i rencistów przedsiębiorstw górniczych – do pobrania pismo central do Premier Beaty Szydło.

Bardzo dużo emocji i opór związków zawodowych wzbudził temat wejścia w życie rozporządzenia w sprawie zagrożeń naturalnych, która określa w nowy sposób warunki pracy w podwyższonej temperaturze przy pomocy temperatury zastępczej klimatu. Strona społeczna złożyła wniosek zmienienie tego rozporządzenia. W odpowiedzi strona rządowa oświadczyła, że jest to niemożliwe ze względu na ogłoszenie w Monitorze, ale jest świadoma wagi problemu i będzie pilnie szukać możliwości rozwiązania problemu. Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych oraz Ministra Energii w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych mają obowiązywać od 1 lipca 2017 roku. Związkowcy byli zainteresowani sprawą certyfikacji węgla, czyli wprowadzenia takich kryteriów jakości paliw stałych, które mają ograniczyć import i obrót niskiej jakości, taniego węgla. Z powodu braku przedstawiciela Ministerstwa Środowiska w randzie ministra temat został tylko zasygnalizowany stronie rządowej.

Również z powodu braku przedstawicieli Ministerstwa Środowiska i Ministerstwa Finansów strona społeczna wysłuchała tylko wyjaśnień Ministra G. Tobiszowskiego o braku realizacji stanowisk Zespołu Trójstronnego ds. Bezpieczeństwa Socjalnego Górników z dnia 7 listopada 2016 roku w sprawie koncesji wydobywczych oraz obciążeń publiczno-prawnych górnictwa węgla kamiennego. Następne posiedzenie Zespołu Trójstronnego do spraw Bezpieczeństwa Socjalnego Górników ma odbyć się w dniu 11 lipca 2017 roku w Warszawie.