W dniach 13-16 października 2025 r. obyło się spotkanie konsorcjum projektu DUST w Sofii i Starej Zagorze w Bułgarii. Polskich partnerów projektu reprezentowali Grzegorz Trefon (PZZ „KADRA”) i dr Marcin Baron (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach). Projekt DUST jest dofinansowany przez Unię Europejską w ramach programu HORYZONT Europa.
W czasie spotkania w Sofii przy wsparciu partnera projektu tj. CSD (Centrum Studiów nad Demokracją w Sofii) omówiono m.in. wyniki badań RFLL, które stanowiły eksperymentalną część projektu DUST i przetestowany hybrydowy format narzędzi terytorialnych oraz cyfrowych opartych na projektowaniu, służący strategicznemu pozycjonowaniu opinii pochodzących z najmniej zaangażowanych społeczności w deliberatywnym zarządzaniu polityką sprawiedliwej transformacji w kierunku zrównoważonego rozwoju. W tej części spotkania prezentację za UEK przedstawił dr Marcin Baron. W dyskusji na temat wyników projektu wypowiadali się partnerzy DUST oraz obecni członkowie Rady Doradczej DUST. Wyniki badań były również komentowane i oceniane przez innych badaczy, przedstawicieli organizacji z regionów węglowych (m.in. Grzegorz Trefon) i przedstawicieli samych regionów węglowych m.in. Pani Anna Dudek z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego.
W kolejnym dniu partnerzy projektu DUST wzięli udział w wizycie studyjnej w elektrowni węgla brunatnego AES Galabovo, która jest jednym z głównych dostawców energii elektrycznej w Bułgarii. W trakcie wizyty zapoznano się z działalnością elektrowni węglowej, a także rozmawiano z pracownikami Spółki. Kopalnia jest zlokalizowana w regionie, którego specjalizacja przemysłowa koncentruje się głównie na wydobyciu węgla brunatnego i wytwarzaniu z niego energii elektrycznej. Amerykański właściciel elektrowni realizuje w innych nadmorskich częściach kraju niewielkie inwestycje w rozwój energetyki wiatrowej. Węgiel brunatny wciąż stanowi o dobrobycie i podstawach gospodarczych w rozwoju tego europejskiego regionu. Transformacja tak jak w wielu innych regionach węglowych Europy stanowi poważne wyzwanie dla działalności związanej z wydobyciem węgla brunatnego, dla pracowników górnictwa i energetyki oraz wymaga pogłębionego dialogu z wieloma interesariuszami tych procesów lokalnie. Projekt ma pomóc lepiej zarządząć, tak aby głos osób dotkniętych zmianami znalazł się w centrum projektowania polityk zrównoważonego rozwoju w regionach węglowych.
Projekt DUST dostarcza również wielu narzędzi wzmacniających demokratyczny wymiar partycypacji i sprawiedliwej transformacji. W realizację jest zaangażowanych wielu naukowców z dość szerokim ich spektrum dyscyplin naukowych, są partnerzy akademiccy i społeczni, eksperci z dziedziny ekonomii, polityki, nauk politycznych i nauk przestrzennych. Ponadto projekt korzysta z doświadczenia firmy architektonicznej oraz partnera sieciowego łączącego praktyków planowania przestrzennego z Holandii, dzieki któremu w Bułgarii zaprezentowano artystyczny wymiar prezentacji badanych w projekcie DUST regionów: Śląsk w Polsce, Łużyce w Niemczech i Norrbotten ze Szwecji.
W dniu 15 października 2025 Grzegorz Trefon reprezentował PZZ „KADRA” w związku z Akademią 30-lecia SZ REDA, podczas której odbyły się liczne warsztaty w Bibliotece Regionalnej w Starej Zagorze. SZ REDA jako gospodarz zorganizowała dużą konferencję, w centralnym miejscu w mieście Stara Zagora, tj. w Bibliotece Regionalnej w Starej Zagorze, nazwanej na cześć znanego bułgarskiego pedagoga i postaci kultury – Zachary Kniażeski. Nasz parter projektu świętował w tym roku 30 lat jednej z najbardziej dynamicznych i szanowanych agencji rozwoju w Bułgarii. SZ REDA jako agencja działa udzielając pomocy lokalnym środowiskom poprzez tworzenie pomostu między lokalnymi interesariuszami a instytucjami europejskimi, zapewniając regionowi węglowemu przyszłościowe rozwiązania.
W czasie jednego z warsztatów poświęconego transformacji w regionach węglowych zorientowanej na ludzi uczestniczył Grzegorz Trefon (PZZ KADRA). Spotkanie partnerów DUST było też częścią kilku roboczych spotkań angażujących interesariuszy transformacji w Starej Zagorze. Projekt DUST jest realizowany przez PZZ „KADRA” na terenie Bełchatowskiego Obszaru Transformacji oraz Katowickiego Regionu Węglowego do 31 stycznia 2026 r. Spotkanie w Bułgarii pozwoliło nam lepiej zrozumieć doświadczenia bułgarskiego regionu węglowego i jego wyzwania transformacyjne.
Grzegorz Trefon
Galeria zdjęć:
Projekt DUST otrzymał dofinansowanie Unii Europejskiej w ramach programu „Horyzont Europa” na podstawie umowy o dofinansowanie nr 101094869.
