KNURÓW – warsztat lokalny sprawiedliwa transformacja w gminach górniczych

Porozumienie Związków Zawodowych „KADRA” było organizatorem warsztatu lokalnego w dniu 25.06.2025 r. w Knurowie gdzie rozmawialiśmy o sprawiedliwej transformacji w podregionie gliwickim. Warsztat został zorganizowany w projekcie Regionalne Obserwatorium Procesów Transformacji ROPT 2.0, który jest dofinansowany przez Unię Europejską z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji.

Warsztat otwarł Piotr Owczorz – Przewodniczący ZZ „KADRA” JSW S.A. Knurów-Szczygłowice prezentując  informacji o lokalnych aspektach transformacji w podregionie gliwickim województwa śląskiego, a także przykłady radzenia sobie z wyzwaniami na lokalnym rynku pracy w związku z wcześniejszym procesem likwidacji kopalń w ciągu ostatnich 25 lat, a także zaprezentował obecne dobre przykłady rekultywacji terenów po-górniczych KWK Knurów-Szczygłowice.

Kamil Załuski – Wiceprzewodniczący PZZ „KADRA” przedstawił działania podejmowane w celu ochrony pracowników  PGG SA, oraz całego sektora górnictwa w związku z transformacją. Prezentacja przewodniczącego dotyczyła negocjacji umowy społecznej podpisanej w Katowicach w 2021 roku, a także umowy społecznej dla pracowników energetyki podpisanej w Warszawie w 2022 r.

Pan Mariusz Piotrowski – Kierownik Działu Energomaszynowego KWK Knurów – Szczygłowice przedstawił wyzwania transformacyjne i doświadczenia z działalności firm górniczych – na przykładzie działalności KWK Knurów-Szczygłowice (JSW S.A.) oraz obecnie podejmowane działania na rzecz ochrony środowiska kopalni działającej na terenie miast: Knurów i Gliwice, Gmin: Gierałtowice i Pilchowice, oraz w Mieście i Gminie Czerwionka – Leszczyny. Przedstawiona została koncepcja transformacji regionalnej, której głównym założeniem jest działanie i rozwój oparty na współpracy kopalni m.in. z lokalnymi samorządami. Zaprezentowano znaczenie m.in. zbudowanej powierzchniowej stacji odmetanowania i generatorów zasilanych ujętym metanem, które przekładają się na znaczący pozytywny efekt ekologiczny zmniejszenia emisji gazów, oraz na działania służące obecnie oraz w przyszłości na rzecz lokalnych gmin poprzez wykorzystanie energii pozyskanej z niskoemisyjnych źródeł. Przedstawiono również założenia strategii JSW S.A. z głównymi perspektywami w zakresie dążenia do neutralności klimatycznej. Przedstawiono koncepcję urbanistyczną wykorzystania terenów kopalni Knurów Szczygłowice na budowę farmy PV, instalację produkcji wodoru, magazyn energii, uzdatnianie wody oraz wykorzystania terenu kopalni na potrzeby mieszkańców (centrum edukacji, park energii w bliskim sąsiedztwie innych budynków obecnie służących już mieszkańcom górniczego miasta Knurów. Pan Kierownik przedstawił również koncepcję budowy Kompleksu Energetyczno-Chemicznego oraz plan na połączenie systemów ciepłowniczych Knurowa i Gliwic. W czasie warsztatu zapoznano się i omówiono ze związkami zawodowymi i przedstawicielami samorządu lokalnego możliwości wykorzystania w przyszłości szybu Foch I.

Grupa uczestników miała możliwość przeprowadzenia lokalnego foresightu i wizyty w celu zapoznania się ze stanem szybu Foch I należącym do JSW S.A. W czasie warsztatu omawiano między zalecenia i możliwe formy rewitalizacji szybu Foch I z jego wykorzystaniem na potrzeby lokalne.

 

 

W imieniu lidera projektu ROPT 2.0 prezentację przedstawiła Pani Dominika Błasiak – Główny Specjalista w Referacie Transformacji Regionu w Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego wraz z opisem założeń Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji i prezentując aktualne dane dotyczące wykorzystania środków unijnych w województwie śląskim, oraz przykłady projektów finansowanych z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji.

Grzegorz Trefon w imieniu PZZ  „KADRA” przedstawił założenia projektu i dobre praktyki sprawiedliwej transformacji z działalności związków zawodowych, a także długoletnie prace służące przygotowaniu koncepcji sprawiedliwej transformacji w Polsce i Europie, podejmowane kampanie związków zawodowych na rzecz sprawiedliwej transformacji dla pracowników.

dr inż. Krzysztof Nieśpiałowski – Przewodniczący ZZPT KADRA KOMAG omówił przykłady działań badawczo-rozwojowych KOMAG Gliwice wspierających procesy transformacji w Polsce, znaczenie inwestycji w rozwój technologii odnawialnych w rozwoju lokalnym z doświadczeń otoczenia górnictwa, które dostosowuje ofertę do nowych potrzeb jakie obecnie pojawiają się w kraju, w tym w województwie śląskim. Przewodniczący opisał projekty wspierane przez Ministerstwo Edukacji i Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, NFOŚiGW i przez fundusze UE. KOMAG jako zrealizował 1160 prac i usług badawczych na rzecz partnerów przemysłowych w 2023 roku, obecnie stale dostosowuje swoją ofertę do potrzeb rozwojowych sektora górniczego i innych nie związanych z górnictwem.

Marek Przybylski – Wiceprzewodniczący ZZ KADRA KWK Pniówek omówił dobre praktyki i pomysły na transformację na przykładzie zlikwidowanych kopalń JSW S.A. ( KWK „Morcinek”, KWK „Jas-Mos”, KWK „Krupiński”). W czasie prezentacji zaprezentowano wcześniejsze plany i realizowane obecnie inwestycje np. podziemne zbiorniki gazu (metanu), budowę centrum produkcyjno-remontowego (JZR Sp. z o.o.), czy wykorzystanie energii geotermalnego. Z doświadczeń JSW wynika, że pracownicy likwidowanych kopalń znaleźli zatrudnienie w innych zakładach JSW S.A. lub otrzymali odprawy albo przeszli na emerytury czy urlopy górnicze. Wiele tworzonych projektów miało na celu utworzenie nowych miejsc pracy. Niestety wiele ciekawych projektów nie została zrealizowana ze względu na wysokie koszty realizacji projektów i brak zainteresowanych inwestorów oraz wsparcia ze środków zewnętrznych. JSW obecnie prowadzi działania aby większość terenów została przekazana miastom lub gminom albo przygotowywana została do sprzedaży z przeznaczeniem na przyszłe inwestycje.

W spotkaniu brali udział również przedstawiciele samorządów lokalnych tj. Pan Wojciech Kołodziej – Zastępca Prezydenta Miasta Knurów, Pani Marta Bruniany – Kierownik Referatu Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Szkód Górniczych w Urzędzie Gminy Gierałtowice i Pan Wiesław Janiszewski – Burmistrz Miasta Czerwionka-Leszczyny. Przedstawiciele górniczych gmin opisali problemy i wyzwania związane z transformacją, przejmowania terenów po kopalniach oraz wskazali na potrzeby samorządów.

Spotkanie warsztatowe zakończyło się podsumowaniem dokonanym przez Kamila Załuskiego – Wiceprzewodniczącego PZZ KADRA oraz wskazaniem ze strony uczestników warsztatów zarówno po stronie samorządów lokalnych jak również po stronie społecznej na potrzebę rewitalizacji szybu Foch I, zlokalizowanego przy ul. Szpitalnej 23F w Knurowie.

Grzegorz Trefon

Galerie zdjęć:

Projekt dofinansowany przez Unię Europejską z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji