Koalicja europejskich związków zawodowych, ekologów i przedstawicieli przemysłu przedstawiła wspólne wezwanie na spotkaniu informacyjnym w dniu 7 grudnia 2021r. w sprawie zestawu wymagań dotyczących ram sprawiedliwej transformacji dla sektora motoryzacyjnego oraz szerszego ekosystemu mobilności. Sektor zatrudnia ponad 16 milionów pracowników w Europie. W spotkaniu uczestniczyli w imieniu PZZ „KADRA”: Grzegorz Trefon i Sylwester Czyż – Przewodniczący ZZ KADRA Toyota Motor Manufacturing Poland Sp. z o.o. w Wałbrzychu.

Spotkanie informacyjne łączy wysiłki związkowe i pracodawców oraz organizacji ekologicznych przed zbadaniem przez komisję Parlamentu Europejskiego pakietu ustawodawczego Fit for 55.

Koalicja w związku z pracami Parlamentu Europejskiego na wspólnym briefingu z udziałem członków Parlamentu Europejskiego określiła zestaw wymagań. Gospodarzem ze strony eurodeputowanych byli Pan Mohammed Chahim i Pani Agnes Jongerius (S&D, Holandia), Pan Michal Wiezik (EPP, Słowacja), Pan Michael Bloss (Zieloni, Niemcy). Eurodeputowani w związku z pracami nad pakietem FIT for 55 zapoznali się z opiniami związkowców, ekologów i europejskich pracodawców sektora motoryzacyjnego, którzy wspólnie zakreślili następujące wymagania na rzecz sprawiedliwej transformacji opartej o:

1. Mapowanie wpływu na zatrudnienie na poziomie firmy, regionalnym i krajowym w celu zapewnienia skutecznej analizy umiejętności i przewidywania zmian.
2. Wsparcie polityczne i wymianę najlepszych praktyk: rozszerzenie Platformy Sprawiedliwej Transformacji na zakres Europejskiego Zielonego Ładu.
3. Planowanie transformacji i dialogu społecznego, w tym negocjowane plany transformacji na poziomie przedsiębiorstw, regionów i sektorów oraz wzmocnienie dialogu społecznego poprzez wiążące społeczne uwarunkowanie dostępu do funduszy UE.
4. Odpowiednie zasoby: na aktywną politykę rynku pracy, w tym przekwalifikowanie i podnoszenie kwalifikacji, za pośrednictwem specjalnego funduszu na rzecz ekosystemu mobilności.

W związku z konsultacjami i pracami nad założeniami pakietu FIT for 55 związki zawodowe wyrażają obawy dotyczące niewystarczających narzędzi i zasobów, aby poradzić sobie z konsekwencjami dla pracowników w związku z przyspieszeniem dążenia do dekarbonizacji w Europie. 

Wiele związkowych obaw, które podziela PZZ „KADRA” dotyczy wpływu dekarbonizacji na siłę nabywczą, inflację, ubóstwo, a także na zatrudnienie. Związki zawodowe niepokoi również wpływ niektórych propozycji KE na nierówności społeczne. To wszystko wymaga pogłębienia dialogu społecznego ze stroną społeczną i wprowadzenia zmian w związku z nowymi ambicjami redukcji gazów cieplarnianych. W dużym skrócie, jak na razie mamy poważną lukę społeczną w pakiecie FIT for 55.

Pakiet na razie pozostawia ciężkie obciążenia na przemyśle motoryzacyjnym gdy sprawiedliwa transformacja jest pozostawiona w miękkiej strategii i przy dobrowolnej koordynacji z raportowaniem przez KE począwszy od 2025 roku, i jest to jedyna innowacja jaką widzi Komisja Europejska w pakiecie zmian ustawodawczych.

Tymczasem wspólna koalicja podkreśla, że ponad 13,8 miliona pracowników jest zależnych od przemysłu motoryzacyjnego i europejscy podatnicy stoją w obliczu szybkich zmian równowagi oddziaływującej poważnie na zatrudnienie w sektorze. To bardzo mocno dotyczy Polski, gdzie na łączną liczbę 226 zakładów motoryzacyjnych w UE, aż 16 znajduje się w Polsce. Utrata miejsc pracy na pewno będzie dotkliwa w firmach całego łańcucha dostaw szczególnie w regionach zależnych od przemysłu motoryzacyjnego. Przedstawiciele Porozumienia Związków Zawodowych „KADRA” podkreślają: aż 31% zatrudnienia wśród dostawców sektora motoryzacyjnego jest uzależnione od silnika spalinowego. Nasze szacunki wskazują, że tylko w województwie śląskim jest zagrożonych 60.000 bezpośrednich miejsc pracy, a trzeba zauważyć, że właśnie w województwie śląskim do dzisiaj przechodzimy przez proces transformacji w sektorze związanym z produkcją węgla, i on wciąż odnosi się do zagrożonych ponad 80 tysięcy górników z Polski. Natomiast sektor motoryzacyjny odpowiada łącznie za 7,4% bezpośredniego i pośredniego zatrudnienia pracowników w Polsce – to wiele miejsc pracy, a więc nowe wyzwania mogą być silnie odczuwalne w wielu regionach.

Grzegorz Trefon i Sylwester Czyż

Komunikat koalicji (EN) – do pobrania