Związki zawodowe z polskich regionów węglowych spotkały się z Panem Frans Timmermans – Wiceprzewodniczącym Komisji Europejskiej na Śląsku na spotkaniu „Dialog ze związkami zawodowymi na temat sprawiedliwej transformacji”. Spotkanie otworzył gospodarz spotkania – Pan Jakub Chełstowski – Marszałek Województwa Śląskiego i Przewodniczący Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego w Katowicach. Stronę związkową reprezentowało kierownictwo i przedstawiciele polskich związków zawodowych z regionów węglowych i Luc Triangle – Sekretarz generalny industriAll Europe. Spotkanie poprowadził i moderował Pan Krzysztof Stanisławski – Wiceprzewodniczący PZZ „KADRA”.

Porozumienie Związków Zawodowych „KADRA” w trakcie spotkania i podczas wystąpień było reprezentowane m.in. przez Przewodniczącego Dariusza Trzcionkę. W spotkaniu wzięli też udział: Krzysztof Stanisławski, Bogusław Studencki, Marek Gacka, Jacek Zając, Alicja Messerszmidt, Marek Maślak, Mieczysław Krupiński, Marta Tałady i Grzegorz Trefon.

Krzysztof Stanisławski moderujący spotkanie podkreślił, że jako związkowcy jesteśmy Europejczykami, widzimy zmiany klimatyczne i to jak bardzo Unia Europejska jest ambitna w tym przeciwdziałaniu im. Lecz jesteśmy przedstawicielami ludzi pracy i dla Nas związkowców – miejsca pracy, godnie opłacane miejsca pracy – to jest rzecz najważniejsza. Jako związki zawodowe dbamy o bezpieczeństwo socjalne i godną pracę, o bezpieczeństwo Polski, bezpieczeństwo energetyczne. UE jest bardzo ambitna, niestety samotna globalnie, a My obawiamy się jako związki zawodowe, że najwięcej za zmiany zapłacą Polacy.

Frans Timmermans zauważył, że jesteśmy w wyjątkowej sytuacji ponieważ dążymy realnie do dostarczenia sprawiedliwej transformacji. Śląsk ma kadrę wielu dobrze wykształconych pracowników i inżynierów oraz infrastrukturę – budowaną przez 10-lecia co sprawia, że jesteśmy dobrze przygotowani do harmonijnych zmian strukturalnych, rozwoju i odpowiedzi na nadchodzące wyzwania. I tutaj mówimy np. o samochodach, autobusach, pompach ciepła, turbinach wiatrowych, panelach solarnych, o rozwoju dla nich sieci. Naszym zadaniem jest umieścić pracowników z kwalifikacjami, w tym również przygotować ich poprzez szkolenia, podniesienie kompetencji – tak aby mogli znaleźć pracę. Sytuacja demograficzna sprzyja tym zmianom, mamy dostępne fundusze europejskie, w tym m.in. dzisiaj przyjęliśmy łącznie 5 Terytorialnych Planów Sprawiedliwej Transformacji w Polsce w województwach: śląskie, dolnośląskie, wielkopolskie, łódzkie, małopolskie.

Dariusz Trzcionka w imieniu Porozumienia Związków Zawodowych „KADRA”, zauważył, że nadrzędną rzeczą jest aby zabezpieczyć nasze regiony węglowe. Ważne aby następne pokolenia mogły spokojnie żyć i pracować. W umowie społecznej podpisanej w Katowicach zabezpieczyliśmy pracowników na teraz i w okresie zapisanym w umowie (do 2049). Do dzisiaj nie wiemy co się dzieje z umową społeczną. Jako strona społeczna wyszliśmy z zapisami aby Komisja Europejska – Umowę zatwierdziła, abyśmy nie pozostali z niczym. Przewodniczący podkreślił rolę bezpieczeństwa energetycznego w związku z wojną na Ukrainie, wskazując na racje związków zawodowych co do tego, na czym musi się opierać tj. na poważnych i racjonalnych podłożach oraz surowcach jakie mamy na teraz dostępne. Dodatkowo podkreślono znaczenie doświadczeń i aktualnej sytuacji w regionie Konińskim. Nie stworzono tam stabilnych nowych miejsc pracy, nie przekazano pracownikom ani jednego Eurocenta w tym regionie. Do pracy na farmach fotowoltaicznych oferowane były tak niskie płace, że tylko emigranci byli się w stanie podjąć zatrudnienia. Stało się tak pomimo tego, że w tym regionie mamy wielu pracowników z dużym doświadczeniem zawodowym i kompetencjami. Z tego miejsca pytamy co dalej z Koninem w Wielkopolsce Wschodniej? Dlaczego ludzie w tym regionie pozostają bez pomocy, bez szans na nowe, godne zatrudnienie?  Chcemy aby taka sytuacja nie dotknęła innych. Dlatego mamy właśnie umowę społeczną, która będzie ważnym dokumentem, jeżeli Komisja Europejska ją notyfikuje. Zapisy w umowie społecznej dotyczą tych pracowników, którzy są niezbędni w najbliższych dekadach dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego.

Alicja Messerszmidt, Przewodnicząca MZZ KADRA KWB Konin podkreśliła, że transformację w Wielkopolsce Wschodniej rozpoczęto wraz z zamknięciem elektrowni i kopalni Adamów w 2018 rok, od kiedy pracę straciło 2630 pracowników. Do dzisiaj trwają dalsze zwolnienia, a kopalnia będzie likwidowana do 2024 r. Niestety pieniędzy z UE jak nie było, tak nie ma. Związki zawodowe z Konina proszą o potwierdzenie i gwarancję, że pieniądze będą, i pytają kiedy będą? Ludzie na razie zostali zwolnieni bez wsparcia i jest to bardzo przykra sytuacja.

Frans Timmermans w kontekście środków – kiedy będą dostępne, potwierdził ponownie, że KE przyjęła Terytorialne Plany Sprawiedliwej Transformacji. Aktualnie można wrócić do regionów. KE  zwróciła się także do Warszawy o przestrzeganie reguł i wyroków Trybunału Sprawiedliwości, oraz dyskutuje sprawę z rządem Polski. KE ma nadzieję, że zostanie to zrozumiane bardzo szybko. Dialog trwa, i dobrze aby jak najszybciej się zakończył. Co do Wielkopolski Wschodniej Wiceprzewodniczący obiecał, że będzie wraz Komisją bardziej dokładnie przyglądał się sytuacji, oraz zwróci się w tej sprawie do komisarz Elisa Ferreria w Komisji Europejskiej, odpowiedzialnej za fundusze europejskie, w tym za Fundusz Sprawiedliwej Transformacji. W tej sprawie KE może zrobić coś więcej.

W kontekście umowy społecznej związki zawodowe mogły się przekonać, że mają Fransa Timmermans za sobą, choć KE oczekuje szybszego okresu wygaszania kopalń. W kontekście planów wsparcia pracowników w Koninie mamy prawo oczekiwać większych postępów już niedługo. Bardzo dobrą wiadomością jest potwierdzenie, że 5 Terytorialnych Planów Sprawiedliwej Transformacji zostało w pełni zaakceptowane przez KE w Katowicach. Pracownicy mają prawo oczekiwać wsparcia w regionach węglowych, w związku z koniecznością łagodzenia skutków transformacji.

Pytaniem otwartym na najbliższe lata pozostaje to, jak będziemy zarządzać dostępnymi środkami z funduszy strukturalnych oraz jak będzie prowadzony dialog społeczny ze związkami zawodowymi w regionach węglowych w Polsce.

Grzegorz Trefon