Przedstawiciele polskich związków zawodowych, w tym z Porozumienia Związków Zawodowych „KADRA” uczestniczyli w Konferencji klimatycznej COP26 w Glasgow. W czasie trwającej konferencji związki zawodowe rozmawiały z Panią Minister Klimatu, Panią Anną Moskwa w sprawach dotyczących negocjacji na konferencji klimatycznej, w tym dotyczących art. 6, o zgodności podejmowanych zobowiązań z umową społeczną z maja 2021 r. i o negocjacjach pakietu legislacyjnego FIT for 55, a także w sprawie sytuacji KWB Turów. Na spotkaniu i w czasie konferencji COP26, PZZ „KADRA” reprezentował Grzegorz Trefon.

Brytyjska Prezydencja COP26 umożliwiła światowym przywódcom prowadzenie negocjacji w imieniu 200 krajów, pod przewodnictwem Pana Alok Sharma między 31 października a 12 listopada 2021 roku. Strony podjęły wspólne zobowiązanie m.in. dla ograniczenia niesłabnącej energetyki opartej na węglu, wspierając równocześnie najbiedniejszych, w oparciu o krajowe możliwości przy potrzebie wsparcia na drodze sprawiedliwej transformacji. Sprawiedliwa transformacja była tym czym interesowali się globalnie przedstawiciele związków zawodowych w czasie swoich prac, i to jest to, co dotyczy godnej pracy i wysokiej jakości miejsc pracy dla pracowników.

Należy zauważyć, że słowa dotyczące ograniczeń w sprawie węgla globalnie, nie należy mylić z procesem wycofania się krajów unijnych z produkcji  i wykorzystania węgla. Tak więc, w odniesieniu do Polski jako kraju rozwijającego się, mają przede wszystkim znaczenie i zastosowanie wspólne bardzo ambitne ustalenia na poziomie UE. Naszym zdaniem, muszą one szanować sytuację polskich pracowników szczególnie w górnictwie węgla i innych sektorach energochłonnych oraz zabezpieczać ich interes, w tym odnosić się do specyficznej sytuacji w Polsce.

Związki zawodowe globalnie reprezentowane są przez przedstawicieli nie tylko z Polski czy Szkocji, ale również z innych krajów np. z krajów członkowskich z UE, Kanady, Korei, Filipin, Australii, Argentyny, Brazylii, jak również z kilku krajów z Afryki. Delegacja związkową reprezentowana była na COP26 przez licznie przybyłych przedstawicieli – około 100 osób ze związków zawodowych z różnych krajów świata, w tym z 4 osoby z Polski.  Z naszego kraju delegacja złożona była z przedstawicieli polskich związków zawodowych – KSGiE NSZZ „Solidarność”, ZZG w Polsce i PZZ „KADRA”. Związki zawodowe zorganizowane w ramach prac Międzynarodowej Konfederacji Związków Zawodowych (ITUC) jako grupa TUNGO, były też obserwatorami w czasie negocjacji między państwami. COP26 był również wspierany na miejscu przez szkocką (STUC) i brytyjską (TUC) centralę związków zawodowych, które organizowały liczne spotkania, marsze i manifestacje w mieście. Dzięki wielu spotkaniom na miejscu, ale też tym hybrydowym i on-line, PZZ „KADRA” utrzymała i nawiązała nowe kontakty.

W czasie tej konferencji również nasza przemysłowa centrala industriAll Europe organizowała liczne spotkania, w tym w ramach związkowej kampanii na rzecz sprawiedliwej transformacji pod hasłem NIC o NAS BEZ NAS. W dniu 4 listopada 2021r. w siedzibie związku zawodowego UNITE the UNION w Glasgow zorganizowane zostało hybrydowe spotkanie związkowe, na którym ponad 100 związkowców dyskutowało sytuację pracowników przemysłu i podejmowane w wielu przedsiębiorstwach procesy dekarbonizacyjne. W czasie tego spotkania Grzegorz Trefon poruszył znaczenie dla polskich pracowników podpisanej umowy społecznej w maju 2021 r. w Katowicach. Związki zawodowe w Europie i globalnie mobilizują się w celu zapewnienia przez Kraje odpowiednich zasobów, aby przygotować pracowników do zmian, celem szczegółowego mapowania zatrudnienia i śledzenia zmian na rynkach pracy, przewidywania tych zmian, podkreślania znaczenia dialogu społecznego dla wszystkich pracowników w tym zwiększenia zaangażowania przedstawicieli pracowników, wzmocnienia prawa do zapewnienia sprawiedliwej transformacji dla poszczególnych pracowników zagrożonych sektorów, a także dla omówienia ich sytuacji, i kontunuowanie współpracy m.in. poprzez wymianę dobrych praktyk. W czasie spotkania kol. Samantha Smith – Dyrektor Just Transition Centre omówiła podejmowane przez związkowe centrum prace ze związkami zawodowymi na całym świecie, mające na celu wymianę informacji i dobrych praktyk odnoszących się do sprawiedliwej transformacji. Z kolei Zastępca sekretarza generalnego IndustriAll Europe, kol. Judith Kirton-Darling w czasie spotkania stwierdziła „Nie mówimy po prostu o kolejnej deklaracji. Mówimy o wyraźnych zobowiązaniach rządów do skutecznego dialogu społecznego z pracownikami oraz o przyjęciu przez rządy odpowiedzialności za wdrażanie zasad sprawiedliwej transformacji w ramach procesu raportowania Porozumienia paryskiego. Związki mają duże oczekiwania wobec rządów i proszą o pełne zaangażowanie”.

W tym roku udział w konferencji klimatycznej jest mocno ograniczony zasadami dotyczącymi bezpieczeństwa uczestników w związku z COVID-19. Mimo tego odbyło się wiele spotkań, a krajowe pawilony prezentowały własne doświadczenia w ochronie środowiska i w celu zatrzymania zmian klimatu.

Już w czasie pierwszego dnia udziału w COP26 polska delegacja związkową usłyszała głos liderów państw o przygotowaniu nowej deklaracji odejścia od węgla z poszanowaniem zasad sprawiedliwej transformacji do końca lat 30-tych dla państw rozwiniętych, i do końca lat 40-tych w przypadku krajów rozwijających się (takich jak Polska). Sygnatariusze nowego porozumienia zobowiązali się do zakończenia wszelkich nowych inwestycji w energetykę węglową w kraju i za granicą, do rozwoju czystych technologii i efektywności energetycznej oraz objęcia pracowników likwidowanej branży węglowej programem sprawiedliwej transformacji.

Grzegorz Trefon z PZZ „KADRA” zabierał również głos w czasie związkowego spotkania na COP26 w dniu 4 listopada 2021 roku, w czasie spotkania związkowego w celu globalnej mobilizacji dniu 7 listopada 2021r. zorganizowanym przez ITUC na Uniwersytecie w Glasgow. PZZ „KADRA” zabierało głos także na spotkaniu poświęconym sprawiedliwej transformacji i sektorowi transportu organizowanym przez międzynarodowe związki zawodowe transportu, poświęcone zielonym umiejętnościom oraz ekologicznej i godnej pracy, identyfikując najlepsze praktyki w całym łańcuchu wartości dostaw i na dostarczeniu zaleceń politycznych dotyczących sprawiedliwej transformacji.

Konferencja z pewnością nie zamknęła ostatecznie międzynarodowych wysiłków na rzecz utrzymania wzrostu temperatur poniżej 2 stopni Celsjusza, i z pewnością podejmowane negocjacje będą kontynuowane w czasie zapowiedzianych już w Glasgow, kolejnych konferencji: COP27 w 2022 roku w Egipcie, i COP28 w 2023 roku w ZEA.

Konferencje klimatyczne są na pewno złożonym przedsięwzięciem logistycznym i politycznym, jak również doskonałą okazją do zwiększenia wywierania presji na liderów politycznych Świata przez związki zawodowe. Związkowcy oczekują dialogu społecznego, zapewnienia sprawiedliwej transformacji, odpowiedniego przygotowania do zmian pracowników z zagrożonych sektorów, zapewnienia pracownikom godnych i wysokiej jakości miejsc pracy. Z tego powodu centrale przemysłowe reprezentujące polskich pracowników ze wszystkich krajowych central związkowych (FZZ, OPZZ i NSZZ „Solidarność”) angażują się w konferencje klimatyczne, gdzie omawiane są również sytuacje pracowników sektorów przemysłowych takich jak górnictwo, hutnictwo, sektor ropy i gazu, a także sytuacja pracowników transportu i innych służb publicznych, w kontekście wyzwań jakie niesie dekarbonizacja.

Grzegorz Trefon